گشنیز گیاه بومی جنوب اروپا و مناطق مدیترانه میباشد و در بیشتر نقاط ایران میروید. گشنیز از زمان های قدیم وجود داشته و حتی مصریها آن را مصرف میکردهاند.
بقراط نسبت به این گیاه شناخت کافی داشته و از گشنیز برای درمان بیماری های مختلف استفاده می کرده است. در قرون وسطی ضعف جنسی را با گشنیز درمان میکردند. پزشکان قدیم بر این باور بودند که گشنیز از سرایت امراض جلوگیری میکند، از این رو به افراد مبتلا به آبله دستور میدادند که آب گشنیز را به دور چشمهایشان بمالند تا از سرایت میکروب آبله به چشمها پیشگیری کند.
گشنیز گیاهی است علفی و یک ساله، به رنگ سبز که ارتفاع آن تا 80 سانتی متر نیز میرسد. برگ های آن به دو شکل رشد میکنند. آنهایی که در قاعده ساقه وجود دارند به شکل دندانه دار و دیگری در طول ساقه که باریک و نخی میگردد. قسمت مورد استفاده گیاه، ساقه، برگ و میوه آن است. میوه گشنیز گرد و به رنگ زرد است. بوی تازه آن زیاد مطبوع نبوده و تقریباً بد بو است ، ولی بر اثر خشک شدن این بو از بین رفته و خوشبو میگردد.
موارد استفاده گشنیز
گشنیز تازه گیاه معطری است که در کوکو و آش استفاده میگردد. تخم آن را نیز تفت داده و پودر میکنند سپس به عنوان ادویه خصوصاً در غذاهای هندی ، در ادویه گرام ماسالا استفاده میشوند. مخلوط پودر تخم گشنیز و زیره سبز در غذاهای ایرانی مثل خورش ها،عدسی و عدس پلو استفاده میشود.
خواص دارویی گشنیز
گشنیز و تخم آن از نظر طب قدیم ایران طبعی سرد و خشک دارند.
شرکت خشکبار و سبزی خشک فردوس ناب